آموزش کاشت سبزه عید نوروز (گندم، عدس، ماش، نارنج)

چه بذری برای سبزه عید سفره هفت سین مناسب است؟ انتخاب بذر سلیقه ای بوده و اگر  زمان کافی برای پرورش سبزه مناسب ندارید؛ بهتر است از بذرهایی مانند: بذر شاهی و گندم که رشد سریعی دارند استفاده کنید. سبزه یکی از اصلی ترین سین ها در هفت سین عید نوروز است که امروزه مردم به دلیل مشغله ی بسیار، لذت کاشت سبزه را از خود گرفته و به سراغ سبزه های آماده رفته اند؛ اما تعدادی هم به رسم قدیم در تدارک درست کردن سبزه های زیبا خواهند بود.

دانه حبوبات و تخم مرکبات مانند: شاهی، عدس، نارنج، ماش، گندم، خاکشیر، هسته ی خرما، ذرت، نخود، شنبلیله، ارزن و خرفه بذرهای تشکیل دهنده سبزه عید هستند. در ادامه ی این مقاله با نکات آموزش کاشت سبزه عید، دانستن اینکه چه زمانی برای شروع آن دست به کار شویم و چند ایده خلاقانه برای درست کردن سبزه عید آشنا خواهید شد.

سبزه چیست و در سفره عید نوروز چه نمادی دارد؟

یکی از قدیمی ترین جشن های ایران که با آغاز فصل بهار شروع شده عید نوروز بوده و نماد آن پیوند افراد و اقوام ایرانی است. در این ایام، آداب و رسوم های مشترکی بین مردم ایران، از جمله پوشیدن لباس نو، دید و بازدید از دوستان و آشنایان، تفریح و مهمانی ها و اصلی ترین آن پهن کردن سفره ی 7 سین است. در سفره ی هفت سین همان طور که از اسم آن پیداست با 7 سین آغاز شده که عبارت اند از: سیر، سنجد، سمنو، سیب، سرکه و سبزه که هر کدام دارای یک نماد و معنای خاص هستند.

سبزه با جوانه ای از حبوبات و مرکبات  رشد کرده که یکی از اجزای اصلی سفره هفت سین است. سبزه عید را نماد شادابی و پیوند انسان با طبیعت  بیان کردند و به دلیل داشتن سالی پر از سرسبزی و شادابی آن را در سفره عید قرار گرفته، از نگاهی دیگر یکی از خصوصیات رنگ سبز افزایش آرامش و کاهش اضطراب  است.

انواع سبزه عید

برای کاشتن سبزه عید انتخاب های متفاوتی دارید اما بذر گندم و عدس در دسترس تر و ارزانتر از سایر بذر ها بوده و هر کدام زیبایی خاص خودش را دارد.

سبزه گندم

بهترین زمان برای کاشت سبزه عید گندم 10 روز قبل از عید یا 20 اسفند ماه است. در این مرحله گندم ها را به مدت 2 تا 3 شب خیس کنید، در طی این زمان آب داخلش را چندین بار عوض کرده تا بذر شما گندیده نشود، بعد از اینکه گندم ها جوانه زدند، آنها را به ظرفی که برای سفره انتخاب کرده اید، انتقال دهید و با یک پارچه نخی نم دار که زیاد نازک، یا بیش از اندازه ضخیم نباشد روی بذر ها را بپوشانید.

هر چند ساعت یکبار آب را روی پارچه اسپری کرده تا نمدار شود، دقت کنید آب را متعادل به بذر ها برسانید تا از خرابی سبزه جلوگیری شود. پس از چند روز جوانه ها سبز شده سپس پارچه را از روی بذرها برداشته تا خوب رشد کند و در آخر آبپاشی و مرطوب نگه داشتن سبزه را فراموش نکنید.

سبزه عدس

این نوع از سبزه عید زمان زیادی برای رشد نیاز دارد و تا 15 الی 20 روز یا همان 10 تا 13 اسفند بهترین زمان برای کاشت سبزه عدس است. در این مرحله عدس ها را به مدت 3 تا 5 روز خیس کرده و توجه داشته باشید آب آن را باید هر 8 ساعت عوض کنید تا لیز و گندیده نشود.

بعد از اینکه جوانه های ریزی را مشاهده کردید، از آبکش رد کرده و درون ظرفی که انتخاب کرده اید بریزید و با پارچه ی نخی نم دار روی آن را پوشانده و ظرف را در مکانی با نور و رطوبت مناسب نگهداری کنید. پس از 2 تا 3 روز جوانه ها بلند شده، در این مرحله پارچه را برداشته تا به خوبی رشد کند.

• نکته: حتما به آنها آب داده تا جذب بذر عدس شود، به طوری که اگر ظرف را کج کردید آب از آن سرازیر نشود در غیر این صورت جوانه ها در آب اضافی پوسیده خواهد شد.

سبزه ماش

سبزه ماش نسبت به سبزه گندم رشد طولانی تر و به 12 روز زمان نیاز دارد، مناسب ترین زمان برای کاشت سبزه ماش، 18 اسفند است. در قدم اول ماش ها را در ظرفی ریخته و 3 تا 6 روز خیس کنید، بعد از اینکه جوانه های سفید ریزی را مشاهده کردید آن را از آبکش رد کنید و به داخل ظرفی که انتخاب کرده اید بریزید و روی آن را با پارچه نخی نمدار بپوشانید. پس از اینکه جوانه ها 1 سانتی بلند شدند، پارچه را برداشته تا سبز شوند.

• نکته: جوانه ها را به اندازه مناسب آب دهید تا کمبود آب باعث خشک شدن جوانه ها نشود، معمولا بعد از 7 الی 14 روز سبزه ها به قد دلخواه شما خواهند رسید.

سبزه خرفه و شاهی

سبزه خرفه و شاهی از همه ی سبزه ها زودتر رشد کرده، این نوع از سبزه ها 10 روز زمان نیاز دارند و 20 اسفند ماه زمان مناسب برای کاشت این نوع سبزه است. در قدم اول مقدار مناسبی بذر را بمدت 1 روز خیس و بعد یک کوزه یا ظرفی که برای سبزه انتخاب کرده اید را آبپاشی کنید. پنبه را به دور ظرف بچسبانید و دقت کنید ظرفتان خشک نباشد.

بعد از چسباندن پنبه، روی آن را آبپاشی کرده و پارچه نازک توری را روی پنبه ها بکشید. در این بخش توصیه شده اگر پارچه نازک ندارید از جوراب پارازین زنانه استفاده کنید. بذر های خرفه و شاهی را با دست خیس روی سطح پارچه بریزید تا تمام سطح را بپوشاند، روی آن را با اسپری آب پاشی کرده تا مرطوب بماند.

• نکته: اگر بذر یک لایه بیشتر روی هم باشد جوانه ها دیر تر و کمتر سبز خواهد شد.

سبزه نارنج

سبزه نارنج از همه ی سبزه ها دیرتر رشد کرده و زمان بیشتری را برای بعمل آمدن لازم دارد. مناسب ترین زمان برای کاشت این سبزه 40 روز یا همان 20 بهمن ماه است. در مرحله ی اول هسته های نارنج را 3 روز در آب خیس و بعد از آن پوست هسته ها را به آرامی جدا کرده، به شکلی که مغز آن آسیبی نبیند، برای اینکه هسته ها خشک نشوند باید درون پارچه نمناک قرار دهید. در مرحله ی بعدی گلدانی را از خاک پر کنید و مطمئن شوید برای خارج شدن آب اضافه گلدان، انتهای آن سوراخ است.

سپس هسته های نارنج را با فاصله های مناسب کنار هم روی خاک قرار دهید و یک لایه نازک، خاک روی هسته ها ریخته و با مقداری سنگ ریزه خاک را بپوشانید. دو روز اول روی آن یک پلاستیک پیچیده و در نور قرار دهید، روزی چند بار با اسپری به آرامی آب پاشی کنید و مراقب باشید تا خاک از روی هسته ها کنار نرود. هسته های شما پس از حدود 2 هفته جوانه زده و رشد خواهد کرد.

• نکته: جدا کردن پوست هسته نارنج به جوانه زدن سریع آن کمک خواهد کرد؛ برای کاشت سبزه نارنج خاک معمولی و خاک برگ هر دو مناسب هستند.

نکات مهم در بعمل آوری سبزه عید

• از بذرهای مناسب استفاده کرده و مطمئن شوید بذرها تازه هستند، دقت کنید بذرها تازه باشند تا در رشد آنها مشکلی به وجود نیاید.
• سبزه هایی مانند: گندم، ارزن، شاهی، لوبیا چشم بلبلی و کنجد در محیط خانه و آپارتمان سازگاری دارند.
• بعد از هر آبدهی، آب اضافی را خالی کنید، زیرا باعث گندیدگی، بو افتادن بذر ها و مانع رشد سبزه خواهد شد.
• اگر سبزه ها را بیرون از محیط ساختمان قرار دهید باید یک پارچه نازک توری روی آن بگذارید تا مانع آسیب پرندگان شود.
• سبزه را در معرض باد و باران شدید قرار ندهید زیرا باعث از بین رفتن و سرمازدگی بذر ها خواهد شد.
• اگر برای پوشاندن بذر از پلاستیک استفاده کرده اید، در مقابل آفتاب مستقیم خورشید قرار ندهید و بعد از اینکه بذر ها، حالت ریشه ای پیدا کرد، سوراخ های پلاستیک را بزرگ تر کنید.
• سبزه را در محلی قرار دهید که نور یکسان به همه جای آن بتابد.
• اگر مدل توپی برای سبزه انتخاب کردید هر 6 ساعت یکبار آن را چرخانده تا بطور یکسان رشد کند و شکل خود را از دست ندهد.
• سبزه را روز ها در هوای آزاد و شب ها به داخل ساختمان منتقل کنید تا از یخ زدگی جلوگیری کند.

چه ظرفی برای درست کردن سبزه عید مناسب است؟

بهترین ظرف برای سبزه، ظروف سفالی هستند که آب اضافی را به خود جذب کرده اما اگر در دسترس شما نبود، از ظرف های چوبی و شیشه ای استفاده کنید و به هیچ عنوان از ظروف فلزی استفاده نکنید زیرا در آفتاب داغ شده و بذرها را از بین خواهد برد.

چه مقدار نور برای رشد سبزه عید مناسب است؟

بعد از جوانه زدن، سبزه را در مقابل نور غیر مستقیم آفتاب قرار دهید؛ اما اگر زمان کمی برای رشد دارید در مقابل نور مستقیم قرار داده تا رشد کند.

چه روز در عید سبزه را در آب بیندازیم؟ چرا سبزه عید رو میندازن تو آّب؟

سیزدهم فروردین یا سیزده بدر که روز طبیعت نام گذاری شده و به رسم قدیم، مردم سبزه های سفره هفت سین خود را که سنبل سرسبزی در طول سال است به آب روان بیندازند. تا با این کار هم سرسبزی را از الهه ی آب باستان بخواهند و هم  دعا کنند باران الهی در طول سال جدید بیشتر و به موقع باشد.

هدف از سبزه گره زدن چیست؟

یکی از رسومات روز سیزده بدر که مردم برای بیرون کردن نحسی به طبیعت رفته، تا از خانه های خود آن را بیرون کنند. گره زدن سبزه به معنی گره زدن زندگی با طبیعت است و معمولا افراد با اینکار آرزو کرده، سالی پر از سرسبزی و شادابی داشته باشند، گرچه بعضی ها بر این باورند که گره زدن سبزه برای باز شدن بخت و پیدا کردن نیمه ی گمشده ی خود است.

خلاقیت در سبزه عید

کاشت سبزه روی ظروف سفالی و کوزه، روی تخم مرغ های سفالی، سبزه مینیاتوری تخم مرغی و سبزه در سبد، بسیار زیبا شده که در ادامه چند نمونه از آن ها را مشاهده خواهید کرد.